BAŞ AĞRISI VE ÇEŞİTLERİ

Baş ağrısı toplumun yaklaşık %80’ine yakın bir bölümünde görülen ve en sık rastlanan nörolojik hastalıktır. Bir çok tipi olan baş ağrısının en sık rastlanan tipleri gerilim baş ağrısı ve migrendir. Gerilim tipi baş ağrısı toplumun yaklaşık %50’sinde görülürken migren sıklığı yaklaşık %17’dir. Her 3 migrenliden 2’si kadındır. Migren, gerilim baş ağrısına kıyasla çok daha fazla özürlülüğe yol açan bir durumdur. Yani kişinin günlük yaşamını, iş ve aile yaşamını çok ciddi derecede etkileyen bir baş ağrısı tipidir. Dünya sağlık örgütüne göre migren 50 yaş altı kadınlarda en çok özürlülüğe, yani gündelik, iş ve aile yaşamında kişinin baş ağrısı nedeni ile istediklerini yapamamasına, neden olan hastalıktır.

BAŞ AĞRISI TİPLERİ

Baş ağrısı ilk olarak 2 ana sınıfa ayrılır. Birincil baş ağrıları ve ikincil baş ağrıları. Birincil baş ağrılarında beyinde, sinir sisteminde veya vücudun herhangi bir yerinde baş ağrısına neden olabilecek başka bir hastalık yoktur. İkincil olanlarda ise altta yatan bir hastalık, beyinde veya vücutta, baş ağrısına neden olur. Bu hastalık beyin kanaması, tümörü olabildiği gibi basit bir solunum yolu hastalığı da, nezle- grip gibi, olabilir. Baş ağrısı olan 10 kişiden 9’unda altta yatan başka bir hastalık yoktur, yani birincil tiptedir.
Birincil baş ağrıları içinde en sık görülenler gerilim tipi baş ağrısı ile migrendir. Küme baş ağrısı, paroksismal hemikranya diğer birincil baş ağrısı çeşitleridir.

MİGRENİN BELİRTİLERİ

En sık görülen 2. baş ağrısı tipi olan migren toplumda her 10 kişiden yaklaşık 2’sinde vardır. Migrenin en belirgin özelliği baş ağarışı olsa da sadece ondan ibaret değildir. Baş ağrısından önce midede kazınma, sinirlilik, dikkat kaybı, yorgunluk, el ve ayaklarda ödem, sık idrara çıkma, hafif sersemlik hali gibi belirtiler olabilir. Bu belirtiler migren baş ağrısı sırasında ve sonrasında da görülebilir.
Migren başağrısı genellikle tek taraflı ve en yoğun olarak göz, alın ve şakak kısmındadır. Yarım baş ağrısı şeklinde olan migren ağrısı orta şiddette, şiddetli ve zonklayıcıdır. Genellikle 4 saatten uzun 72 saatten kısadır. Ağrı sırasında ışık ve sesten rahatsızlık, parfüm gibi keskin kokulara tahammülsüzlük, bulantı-kusma ya da midede rahatsızlık hissi olabilir. Ağrı hareketle, öne eğilmekle artar. Hastalar bu durumu ‘kalbim beynimde atıyor gibi’ diye tanımlar.

Migren atağı sırasında hastaların ¾’ü işte veya evde yapmaları gereken işleri yapamaz. Genellikle sessiz, karanlık bir yerde dinlenmek veya uyumak isterler. Uyumak bir çok hastanın ağrısına iyi gelebilir.

MİGREN VE DİĞER BAŞ AĞRILARININ NEDENİ NEDİR ?

Gerilim tipi başağrısının nedeni tam olarak bilinmese de baş ve ense kaslarının kasılması veya gerginleşmesi nedeni ile ortaya çıktığı düşünülür.
Migren tipi başağrısında ise genel olarak kişide genetik bir eğilim olduğu ve yıllar içerisinde çevresel faktörlerin; hava durumu, yaşam tarzı, beslenme şekli, yaşanılan çevre gibi, beyinde bulunan sinir hücrelerini tetikleyerek migrene neden olduğu kabul edilmektedir.
Baş ağrısının şiddetli veya hafif olması bize altta yatan hastalık hakkında bilgi vermez. Şiddetli baş ağrısı migren gibi herhangi bir hastalık nedeni ile olmayan baş ağrısını düşündürtebileceği gibi, yeni başlayan hafif bir başağrısı da ciddi bir hastalığı işaret edebilir.

MİGREN TANISI NASIL KONUR ?

Migren başağrısı tanısı tamamen baş ağrısının özelliklerine ve nörolojik muayeneye göre konur. Normal muayene bulguları olan bir kişide yarım, zonklayıcı baş ağrısı, ışık ve sesten rahatsızlık olması, bulantı kusmanın eşlik etmesi bize migren tanısını koydurur. Tanı için MR, tomografi, EEG veya başka herhangi bir tetkike gerek yoktur.

GEÇMEYEN BAŞ AĞRISI

Geçmeyen baş ağrısı terimi sıklıkla kronik baş ağrıları için kullanılabilen bir terimdir. Bilimsel anlamda ayda en az 15 gün olan baş ağrısı en az 3 aydır devam ediyorsa bu kronik baş ağrısı yani geçmeyen baş ağrısıdır. En sık görülen geçmeyen baş ağrısı migrendir. Kronik migrenin bir çok nedeni vardır. En sık görülen neden ayda 10 günden fazla ağrı kesici kullanımıdır. Bu durumda baş ağrısı sıklığı giderek artar ve kronik migrene dönüşebilir. Geçmeyen başağrısı ya da kronik baş ağrısı için mutlaka nörolog görüşü alınmalıdır.

MİGREN TEDAVİSİ

Migren tedavisi baş ağrısının kesilmesi ve ağrı atağının gelmesinin önlenmesi olmak üzere 2’ye ayrılır.
Ağrı geldiğinde ağrının azaltılması veya kesilmesi için genel ağrı kesiciler kullanıldığı gibi migrene özel ağrı kesici ilaçlar da kullanılır. Başarılı bir ağrı tedavisinde ağrı 2 saat içinde belirgin biçimde azalmalı veya tamamen geçmelidir.
Migren ataklarının gelmesinin engellenmesi ise 4 gün veya daha fazla migren ağrısı çeken hastalarda mutlaka düşünülmelidir. Bu tedavide amaç atağın dolayısı ile de migren ağrısının gelmesini engellemek, ağrısız bir yaşam sürmektir.

Gerilim başağrısı, migren, küme, paroksismal hemikranya gibi birincil bir baş ağrınız varsa nörolog muayenesi ve görüşü çok önemlidir.